Hier plaatsen we onder andere nieuwsbrieven, uitnodigingen, teksten, beelden, video’s die in de media verschijnen of verschenen zijn en die verband houden met de werking van de Ginkgogroep, of met leden van de Ginkgogroep.
Nieuwsbrieven
Boeken
Beeldmateriaal
Cursiefjes
Standpunten
Reacties
Pers
Impulsen
Overzicht van alle Nieuwsbrieven
Klik op een nieuwsbrief. We presenteren ze hier als PDF-bestanden.
Elke recente browser kan PDF-bestanden openen.
Nieuwsbrieven van 2024
Nieuwsbrieven van 2023
Nieuwsbrieven van 2022
Nieuwsbrieven van 2021
In augustus 2021 werd de website herzien. De linken in nieuwsbrieven van vóór augustus 2021 zullen niet werken. Je kan wel de teksten op de website opzoeken.
Cursiefjes
De kleine rest
door Luc Hessel – sep. 2023
Nantes, ooit een bloeiende havenstad, nu verzand, gelegen aan de beide oevers van de Loire, de vijfde grootste stad van Frankrijk (650.000 inwoners), uitdagend-multicultureel en nog in volle expansie, met ontelbare bouwkranen aan de horizon.
Nantes, met een jaarlijks cultureel evenement “Le voyage à Nantes” dat kritisch terugblikt (woke?) op zijn boeiend en tumultueus verleden en tevens inspirerend wil zijn voor de samenleving van morgen. Een intense kennismaking van 2 weken, te voet, met tram of bus: Nantes, le voyage permanent.
In het ‘Office du tourisme’ geen enkele vorm van info omtrent …
Wat overblijft …
door Luc Hessel – aug. 2022
Op mijn leeftijd word ik als ‘ervaringsdeskundige’ wel eens gevraagd om een lezing te houden over de uitdaging ’hoe zinvol oud worden’… De waarden die in onze samenleving voorop staan – de cultus van het jong zijn en de ‘strakke’ lichamen, prestatie en efficiëntie, toekomstgericht denken, de digitale wereld – bemoeilijken het aanvaardingsproces van het oud worden. Zonder een toenemende verinnerlijking en overgave aan de eindigheid van het leven is oud worden psychologisch bijna niet te dragen.
Als ik vandaag overleef …
door Luc Hessel – dec. 2022
In haar onvolprezen autobiografie “De Keuze. Leven in vrijheid” herhaalt Edith Eva Eger, als een van de weinigen die Auschwitz overleefde, telkens opnieuw die ene zin: als ik vandaag overleef zal ik morgen vrij zijn.
‘En dan’ of ‘Dan nog’
door Marc Bittremieux – mei 2023
Het was destijds een voorbereide meesterlijke zet van de Franse president Mitterrand door zich te verdedigen met: “Et alors!?” Met deze legendarische repliek pareerde hij in 1994 de beschuldigende opmerking in de Franse pers of het klopte of hij een buitenechtelijke dochter had. Mitterrands populariteit, in dat jaar, kort voor zijn dood, was tanend. Met zijn laconieke uitspraak plaatste hij zichzelf boven het kritische gewoel, alsof hij als politicus ongenaakbaar was.
Reacties op teksten, impulsen …
Over ‘iets’ …
door Marc Bittremieux – mei 2023
Vanuit een drievoudige invalshoek, geïnspireerd op Bonaventura uit de 12de eeuw, beschrijf ik drie benaderingswijzen van de ene en ondeelbare werkelijkheid.
De klemtoon leg ik hierbij op de derde benadering: de innerlijke beleefde werkelijkheid. Hierbij probeer ik het gegrepen worden, het bewogen worden door ‘iets’ dat buiten de mens ligt, te duiden. Het kan schoonheid zijn, het kan een grenservaring zijn …
Hoe moeten we deze ‘bron’ die mensen raakt noemen, ‘iets’ buiten de mens, ‘iets’ transcendents … Niet iedereen wordt door hetzelfde gegrepen, of toch niet even.
Hoe reageer jij op deze benadering van het transcendente ‘iets’?
Zingeving met of zonder God
door Johan Bergé – jan. 2023
Met deze lezing wil ik aantonen dat er ten onrechte een negatief odium heerst in onze samenleving rond religie. Ik wil de meerwaarde aantonen door met een wetenschappelijke bril te kijken hoe religiositeit en spiritualiteit in ons lichaam werkt en ervoor zorgt:
- dat geloven de duurzaamheid van bewuste relaties bevordert.
- dat geloven een basiseigenschap is van mensen zoals lachen, lopen, piekeren e.a.
- dat geloven dient om de eigen draagkracht te vergroten en van daaruit de sociale cohesie te bevorderen.
- dat alle religies die de individuele draagkracht en de sociale cohesie bevorderen evenwaardig zijn.
Dit is een pleidooi voor een ‘open spiritualiteit’, voor samenwerking over de religies heen.
Getuigenis van Luc Hessel in de film ‘In Gods hand’, gemaakt door Peter Woditsch in 2014
Luc Hessel werd in 2020 geïnterviewd in het Nederlandse KRO-NCRV-programma ‘De Verwondering’.
Wij kunnen hier niet een werkende link plaatsen omdat deze Nederlandse uitzendingen streng beveiligd zijn tegen streamen. Maar als je via google zelf op zoek gaat naar ‘De verwondering’ en ‘Luc Hessel’ dan kom je er wel.
Luc brengt er een sterk getuigenis.
Een frisse kijk op religiositeit
Bergé, J. (2010). Een frisse kijk op Religiositeit. Mens en Cultuur.
Uit tal van enquêtes en gesprekken blijkt dat veel mensen wel in ‘iets’ geloven, maar niet meer weten wat of hoe. Als je niet weet waarin je gelooft, hoe kun je dan de weldaden ervan ondervinden? Voor die mensen heeft Johan dit boek geschreven, zijn verhaal, zijn zoektocht.
Het is het verhaal van een samengaan van geloof en wetenschap na hun botsing en onbegrip van de jongste tijd. De Kerk houdt stevig vast aan een eeuwenoud godsbegrip en poneert dat de wetenschap van een andere orde is dan het geloof. Zij claimt het monopolie op de zingevingsvragen. De wetenschap daarentegen doet het geloof af als een aaneenschakeling van chemische reacties in de hersenen, maar miskent de inhoudelijke waarde van die reacties in het prachtige bouwwerk dat de mens is. Die chemische reactie shebben evenveel zin als deze die nodig zijn bij het verliefd worden, bij het verteren van voedsel, om spieren samen te trekken en al die miljoenen andere racties die dit leven mogelijk maken.
Luc Hessel. Vrij gelovig
Lamaire, W. (2019). Luc Hessel. Vrij gelovig. Uitgever: Stefaan Kempynck
Luc Hessel leidt een rijkgevuld leven. Gewezen beroepsjournalist Willy Lamaire heeft zijn levensverhaal uitgeschreven: een loopbaan doordrenkt van zin voor verantwoordelijkheid, zorggevoeligheid, onthechting en dienstbaarheid zoals we dit terugvinden in de franciscaanse spiritualiteit.
Nieuwheid denken
Van Belle, H., Van der Veken, J., & Worldviews Group. (2011). Nieuwheid denken. De wetenschappen en het creatieve aspect van de werkelijkheid. Acco. Leuven.
De wetenschappen en in het bijzonder de exacte wetenschappen hebben het moeilijk met het creatieve aspect van de werkelijkheid. Vooral bij de studie van complexe en niet-lineaire systemen zoals levende wezens duiken er nieuwe wetten op die niet in reductionistische visie blijken te passen. Deze ’emergente’ wetten zijn immers niet tot de fundamentele wetten van de fysica te herleiden.
In dit boek bespreken we de problemen die samengaan met het ontstaan van nieuwe structuren en gedragspatronen tijdens het evolutieproces. We trachten een denkkader te ontwikkelen om nieuwheid te denken. Daarbij gaan we ervan uit dat het creatieve aspect van de werkelijkheid zich niet volledig aan de rationaliteit onttrekt. Belangrijke thema’s zijn onder meer de geslaagde structuur van de werkelijkheid, de grenzen van het reductionisme, het emergentiebegrip en de visies van Leo Apostel en Alfred North Whitehead.
Kanttekeningen bij de tekst van Villamayor over het synodaal proces
‘Samen op weg gaan’ maar niet als gelijken
Als Ginkgogroep willen wij enkele kritische vragen formuleren bij deze tekst van Villamayor:
1. Risico tot wildgroei
Draagt het synodaal proces niet het risico in zich dat het tot meer ‘versplintering’ van het christelijk geloven zal leiden – en in dit geval binnen de (Rooms-)katholieke Kerk. Welke wildgroei is er immers sinds de contrareformatie niet ontstaan binnen de protestantse kringen …
Welk belang hechten we aan het samenhouden van de katholieke Kerk? Hoe kan je eenheid in verscheidenheid blijven tewerkstellen? Het zelfverstaan van het christelijke geloven is van parochie tot parochie, van bisdom tot bisdom, van bisschoppenconferentie tot bisschoppenconferentie zo divers als je niet zozeer naar het doctrinele kijkt, maar naar de maatschappelijke, de culturele en de morele en politieke context.
Maar je kan de vraag ook omkeren: hoe kan je verscheidenheid in eenheid mogelijk laten zijn, denkend aan abortus en euthanasie, aan gendergerelateerde thema’s, aan de plaats van de vrouw, aan het beleven van het celibaat …?
Klik hier als je wil reageren op dit standpunt.
2. Stem van de Kerk op wereldvlak
Als de Kerk niet meer uit één mond kan spreken, lopen we dan niet het risico dat de Kerk geen stem meer zal hebben op wereldvlak, bv. waar onrecht heerst, waar solidariteit nodig is, waar religieus appel wegkwijnt … De Kerk heeft via het Vaticaan op unieke wijze een stem die over heel de wereld kan klinken. Wij scharen ons achter de Paus, in die mate dat hij vertolkt wat het volk zegt. Kan dit synodaal proces ‘wat het volk zegt’ aan de oppervlakte brengen? En in die mate een gelijkgestemdheid doen oplichten waardoor de evangelische boodschap voor de dag van vandaag kan klinken …?
Tegelijk kunnen we aan zelfkritiek doen vanuit de bedenking: Moet/mag de Kerk wel op deze wijze ‘aanmatigend’ zijn, ervan uitgaand dat heel de wereld haar stem moet horen? Of moet die stem zich beperken tot de eigen geloofsgroep?
3. De Kerk moet voortdurend hervormen
Gaat een beweging, zoals de Kerk, zonder onderbouwde structuur niet teloor? Maar wat is essentieel voor een beweging? Mogen we stellen dat ‘Ecclesia semper reformanda’[1] – ‘de Kerk moet zich voortdurend hervormen’ – een gezond principe is dat in de 20 eeuwen kerkgeschiedenis steeds gegolden heeft – al kan ook beweerd worden dat dat principe niet altijd geleid heeft tot gezonde besluitvorming, maar tot verstarring.
4. Een christen is een mens ter bevrijding
Tenslotte, misschien het zwaarwichtigste: Wanneer noem je iemand een christen, een katholiek?
Een mens is altijd op de eerste plaats een mens, een humanist. Wat inspireert een humanist? Wanneer en hoe is een humanist een gelovige humanist, een christelijke humanist, een katholiek gelovige humanist …?
Moet geloven niet op de eerste plaats mensen ‘vrij maken’? Mensen zo doen ‘opstaan’ dat ze in elke situatie op deze wereld (lokaal en universeel) de ketenen, waaraan mensen gebonden liggen, breken. Mensen zo doen ‘opstaan’ dat ze tot bloei komen? Maar moet ook het ‘geloven’ zelf niet ‘vrij gemaakt worden’? Is dat niet een wezenlijk gegeven, ook binnen het christendom?
Hoe kan geloven bevrijdend zijn? Wat is dan ‘vrij-gelovig’ zijn? Wat is dan ‘geloven met open blik’, zoals de Ginkgogroep zichzelf omschrijft?
Het synodaal proces dat we thans meemaken biedt kansen, maar waar het zal eindigen vanuit een wereldbrede bevraging is onvoorspelbaar.
Marc Bittremieux
[1] Naar Karl Barth en AugustinusHerfstmijmering
Een oud woord maakt weer furore: ‘kwakkelweer’. Het typeerde de stilaan voorbije zomer: de zon en de regen speelden zonder overleg haasjeover. Op tropische momenten zochten mensen en dieren verkoeling op en smeekten ze om zon wanneer de regen dagenlang neerpletste. Wereldwijd waren de natuurelementen extreem en onvoorspelbaar.
En in de mensenwereld gebeurde hetzelfde: oorlogen en conflicten doen uitkijken naar vrede, maar die vrede lijkt zo fragiel dat ze haast slechts een droom is. Wie vluchtte vond geen schuilplaats en ‘vleide’ zich neer op een stuk karton, met een brokje crack om het leed te verdoven. En in de vakantieparadijzen blakerde alles zwart, verwoest door zeeën van vuur.
Kan een mens zich goed voelen in deze wereld, in deze tijd? Het antwoord blijft verscholen in de vraag. Wie zegt ons een nieuwe tijd aan? Op wiens schouder mogen we leunen om vertrouwevol op weg te kunnen blijven gaan?
Wie fluistert ons een nieuwe toekomst toe?
Fons Vandormael
Een lentemijmering
De lente aarzelt. Hij zou ons uit de winterblues moeten wekken en ons weer laten uitkijken naar de vruchten die wij nodig hebben om het leven aan te kunnen. Het klimaat lijkt verstoord: het luistert niet meer naar wat wij als vanzelfsprekend vinden. Integendeel, we raken verontrust over wat de toekomst ons zou kunnen brengen. Grilligheid mag er zijn, dat weten we, maar er moet perspectief zijn dat het ook goed kan komen. Gezond leven is toch een mensenrecht, of tenminste een terecht verlangen.
Zou dit een beeld kunnen zijn voor nog diepere lagen van ons bestaan? In talloze domeinen van het leven lijkt de dooi niet in te treden. Aan de grens tussen Europa en het Russische rijk houdt het wapengekletter aan en is de hoop op vrede nog ijdel. Het Afrikaanse continent is meer en meer verscheurd door de concurrentie tussen interne maar zeker ook door internationale spelers. Jeruzalem, ooit de ‘stad van vrede’ genoemd, is een conflicthaard waar het vuur niet geblust, maar steeds meer aangewakkerd wordt.
Ook op het vlak van spiritualiteit lijken we de bronnen niet meer aan te kunnen boren. We kijken uit naar een woord van bevrijding, maar in de hoogte en in de diepte horen we slechts stilte. Zei men ons niet dat onze naam geschreven staat in de palm van Gods hand, maar is de inkt vervaagd?
Diep in onszelf, als individu maar misschien meer nog in ons samen mens zijn, blijft er een vermoeden van een kracht die ons doet leven, die ons doet dromen, die ons aankijkt vanuit het gelaat van de A/ander, die ons uitdaagt boven onszelf uit te stijgen. Via de weg van de kleine goedheid kunnen wij de winter achter ons laten en ‘lentemensen’ worden.
Fons Vandormael
Nieuwjaar
Fons Vandormael
Een wens
om mensen te laten openbloeien
‘Bloeien’ als mens is ‘op zijn best zijn’. Jezelf zijn als geen ander en glans geven aan je manier van functioneren, afgestemd op de levensfase of het groeiniveau waarin je momenteel zit.
Mensen zijn ‘top’ als ze bloeien. En dat kan wijzigen in elke levensfase. Kinderen van 10 jaar bv. kunnen zo behulpzaam en betrokken zijn op de groep met een groot rechtvaardigheidsgevoel en empathie voor anderen en 6 jaar later herken je soms hun ‘top’ zijn niet meer. Of net omgekeerd, er zijn lagere schoolkinderen die vastzitten, gepest worden, zwaarmoedig zijn maar door van school/groep … te veranderen of door gepaste begeleiding te krijgen, kunnen ze openbloeien. En nog later zie je ze als volwassen mensen soms onherkenbaar: vastzittend of ‘vrij-moedig’ …
Mensen zijn ‘top’ als ze kunnen bloeien. Dat is wat iedereen wil. Welbevinden ervaren, ruimte hebben om jezelf te zijn, schoonmenselijkheid kunnen tonen, keuzes kunnen maken die bij je passen, je zinvol gedragen weten door een groep, … Het wil zeggen dat elk van ons volwaardig wil kunnen functioneren in de levenssituatie waarin hij/zij verkeert.
Maar bloeien betekent ook ‘snoeien’, wegknippen wat je belemmert, wegknippen wat uitgeleefd en afgeleefd is, wat remmende nostalgie is, wat uit de traditie niet meer eigentijds kan meegenomen worden, wegknippen waar je je onbewust laat meedrijven met de stroom en deelneemt aan activiteiten die geen energie meer geven …
Snoeien betekent evenwel ook het wegknippen van gezonde of levenskrachtige vertrouwde vormen van functioneren. De weerstand om te snoeien overwinnen en zo ruimte vrij te maken voor een nieuwe levensstijl, voor nieuwe inzichten, voor het opnemen van nieuwe verantwoordelijkheden … vraagt naar bezinning, naar vorming en het verhelderen van nieuwe inzichten en naar moed. Soms ontmoet je nieuwe mensen die in ‘bloei’ staan, maar zo anders functioneren en je toch prikkelen waardoor je in deze geglobaliseerde, communicatief rijke en mobiele wereld het lef krijgt om nieuwe stappen te nemen, om te groeien en uit desnoods uit beknelling vrij te worden.
We groeien van geboorte tot dood doorheen diverse levensfasen. Het is een genade om in elke levensfase omringd te zijn door betrouwbare gidsen waardoor je telkens weer tot bloei kan komen. Als doorheen de jaren de horizon van je wereldbeeld, van je levensbeschouwing ruimer wordt, dan verandert ook je innerlijke balans: wat gisteren zowel rust als dynamiek bracht, is vandaag misschien ballast. Wat gisteren als vreemd gezien werd, kan vandaag vanzelfsprekend worden. Er komen zoveel onverwachte zaken op je levenspad. In elke levensfase bouwen we een comfortzone op waarin we ons nestelen. En telkens worden we uitgedaagd om uit onze comfortzone te treden. Hoe kunnen we vertrouwen en gemoedsrust opbouwen als het onverwachte ons pad kruist?
Marc Bittremieux